Rüya Takımı Kurmak: İdeal Anaokulu Personeli Nasıl Seçilir?
Geçtiğimiz iki hafta boyunca okulumuzun “donanımını” (bina, finans, yasal yapı) ve “yazılımını” (eğitim felsefesi, müfredat, planlama) titizlikle kurguladık. Artık her şey hazır. Ancak bu muhteşem sistemi hayata geçirecek, ona can verecek en kritik unsura geldik: İnsan. Üçüncü haftamızın tamamı, başarınızın temel direği olan insan kaynaklarına odaklanacak.
Unutmayın: En lüks binada, yanlış öğretmenle çalışan bir okul başarısız olur. En mütevazı binada, doğru, sevgi dolu ve yetkin bir öğretmenle çalışan okul ise mucizeler yaratır. Velilerin bir okula bağlanmasının, sizi tavsiye etmesinin ve size sadık kalmasının tek sebebi, çocuklarının gözlerindeki mutluluktur. Ve bu mutluluğun mimarı, doğrudan öğretmenidir.
Bu yazıda, diplomanın ve CV’nin ötesine geçerek, sizin vizyonunuzu taşıyacak o “rüya takımı” nasıl kuracağınızı inceleyeceğiz.
1. En Kritik Rol: Okul Müdürü (Lider)
Kurucu olarak siz vizyonu belirlersiniz, ancak o vizyonu her gün yaşatacak olan kişi okul müdürünüzdür. Müdür, sizinle öğretmenler, veliler ve çocuklar arasındaki köprüdür.
Diplomanın Ötesinde: MEB, müdür olmak için belirli diploma (okul öncesi, çocuk gelişimi vb.) ve deneyim şartları (en az 2 yıl) arar. Bu bir zorunluluktur, ancak yeterlilik değildir.
Aranacak Özellikler:
Liderlik ve Kriz Yönetimi: Personeli motive edebilmeli, velilerden gelen bir şikayeti krize dönüştürmeden profesyonelce çözebilmelidir.
Felsefi Uyum: Sizinle aynı eğitim dilini konuşmalı. Siz “oyun temelli öğrenme” derken (Bkz. Yazı 11), müdürünüz “çocuklar hemen okuma yazmaya geçmeli” diyorsa, o okulda iki başlılık oluşur ve sistem çöker.
İletişim Gücü: Hem velinin gönlünü alabilmeli hem de personele karşı net ve adil bir otorite kurabilmelidir.
2. Sınıfın Kalbi: Öğretmen (Mimar)
CV’deki deneyim yılından veya mezun olunan okulun adından çok daha önemli özellikler vardır.
“Şefkat Testi”: Bir öğretmenin çocukları gerçekten sevip sevmediğini, onlara içten bir şefkat gösterip göstermediğini 10 dakikalık bir gözlemle bile anlarsınız. Sabır, güleryüz ve anlayış, teknik bilgiden önce gelir.
Gözlem Yeteneği: İyi bir öğretmen ders anlatmaz, gözlem yapar. Çocuğun neye ihtiyacı olduğunu fark eder ve öğrenme ortamını ona göre düzenler.
Felsefi Uyum: Mülakatta mutlaka sorun: “Sanat etkinliği denince aklınıza ne geliyor?” Cevabı “kes-yapıştır şablonları” ise ama siz “süreç odaklı sanata” (Bkz. Yazı 12) inanıyorsanız, bu bir uyumsuzluk işaretidir.
Enerji ve Merak: Okul öncesi öğretmenliği fiziksel ve duygusal olarak yorucudur. Düşük enerjili, merak duygusunu yitirmiş, “ben zaten biliyorum” diyen biri yerine, öğrenmeye ve gelişmeye açık, enerjik adayları tercih edin.
3. Mülakat Süreci: CV’nin Ötesine Geçmek
Standart “Güçlü yönleriniz nelerdir?” soruları size hiçbir bilgi vermez. Süreci değiştirin:
1. Numara Kural:
Deneme Dersi (Demo Lesson): Bu, işe alımdaki en kritik adımdır. Adaydan, belirlediğiniz bir yaş grubu için 20-30 dakikalık bir etkinlik hazırlayıp uygulamasını isteyin.
Neyi İzleyin: Aktivitenin “mükemmel” olmasını değil. Çocuğun biri ağladığında nasıl tepki verdiğini, kurallara uymayan bir çocuğa nasıl yaklaştığını, ses tonunu, çocuklarla kurduğu göz temasını izleyin. Otoriter mi, yoksa rehber mi?
2. Durumsal Sorular: Ezberlenmiş cevaplar yerine, adayın anlık düşünme becerisini ölçün.
“Bir veli öfkeyle odaya daldı ve çocuğunun gün içinde sadece ‘oyun oynadığını’, hiçbir şey öğrenmediğini söyledi. Nasıl yanıt verirsiniz?” (Bu, oyun temelli öğrenmeye olan inancını ölçer.)
“Bir çocuk diğerini ısırdı. İki çocuğa ve annelerine süreçle ilgili ne açıklama yaparsınız?” (Kriz yönetimi ve veli iletişimini ölçer.)
“Bir sanat etkinliği planladınız ama çocuklar sadece blok köşesinde oynamak istiyor. Ne yaparsınız?” (Esneklik vs. katı plan takibini ölçer.)
4. Destek Ekibi: Gizli Kahramanlar
Rüya takım sadece müdür ve öğretmenden oluşmaz. Aşçı, temizlik personeli ve yardımcı öğretmenler de bu takımın ayrılmaz parçalarıdır. Bu kişiler de çocuklarla doğrudan temas halindedir. Güler yüzlü, hijyenine dikkat eden, çocuklarla şefkatli bir dille konuşan kişileri seçmek, okulunuzun genel atmosferini doğrudan etkiler.
Anaokulu müdürü olmanın yasal şartları nelerdir?
MEB Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'ne göre, müdür adayının üniversitelerin Okul Öncesi Öğretmenliği, Çocuk Gelişimi veya Psikoloji gibi ilgili bölümlerinden mezun olması ve en az 2 yıl resmi veya özel eğitim kurumlarında öğretmenlik yapmış olması gerekmektedir.
Tecrübesiz ama felsefeme uyan yeni mezun bir öğretmeni mi, yoksa tecrübeli ama felsefeme uymayan birini mi seçmeliyim?
Bu zor bir karardır ancak genel kural şudur: Doğru tutuma sahip (yeni mezun) birine tecrübe kazandırmak, yanlış tutuma sahip (tecrübeli) birinin temel inançlarını ve alışkanlıklarını değiştirmekten çok daha kolaydır. Vizyonunuza inanan, enerjik ve öğrenmeye açık yeni mezunlar genellikle daha iyi bir yatırımdır.
Öğretmen sirkülasyonunun (turnover) yüksek olmasının sebepleri nelerdir?
Sektörde sirkülasyonun yüksek olmasının başlıca nedenleri; düşük ücretler, uzun çalışma saatleri, mesleki tükenmişlik ve en önemlisi kendini değersiz hissetmedir. Kurucudan veya müdürden takdir görmemek, sürekli eleştirilmek ve desteklenmemek, iyi bir öğretmenin bile hızla iş değiştirmesine neden olur.
Mülakatta deneme dersi yapmak yasal mı?
Evet, mülakat sürecinin bir parçası olarak "beceri ölçümü" yapmak tamamen yasaldır. Adayın rızasıyla yapılan kısa süreli bir demo/sunum, standart bir işe alım pratiğidir. Bu bir "çalıştırma" değil, bir "değerlendirme" yöntemidir.
Destek personeli (aşçı, temizlik) seçerken neye dikkat etmeliyim?
Hijyen belgesi gibi yasal zorunluluklar bir kenara, en önemli kriterler şunlardır:
1) Hijyen alışkanlıkları (Kişisel temizliği nasıl?).
2) Çocuklarla iletişim dili (Sabırlı ve şefkatli mi?).
3) Güvenilirlik (Adli sicil kaydı temiz mi?). Bu personel, çocukların sağlığından ve güvenliğinden doğrudan sorumludur.
